قهوه تلخ رونوشتی ضعیف از شب‌های برره

مجموعه «قهوه تلخ» به کارگردانی «مهران مدیری» در زمان ساخت خود با حواشی بسیاری روبرو شد. ابتدا بحث سر پخش تلویزیونی آن بود که پس از عدم توافق سازندگان با شبکه سه، پخش سریال از تلویزیون منتفی شد و تهیه کنندگان سریال خود را برای توزیع آن در شبکه نمایش خانگی آماده کردند و با صرف هزینه های هنگفت و حتی قراردادن جوایز میلیاردی طوری برنامه ریزی کردند تا مخاطبان آثار تلویزیونی مدیری، لوح های فشرده آن را هر هفته در قبال پرداخت 2500 تومان پرداخت کنند و در نهایت با پرداخت 75 هزار تومان بتوانند اثر تازه مدیری را به تماشا بنشیند.

برنامه ریزی های سازندگان «قهوه تلخ» با واسطه قرار دادن جان مدیری و تبلیغات هنگفت مجموعه جواب داد و سری اول مجموعه با استقبال خوبی روبرو شد و تهیه کنندگان این مجموعه دلگرم شدند که تا قسمت نود این برد را کرده اند، اما پس از توزیع سری های بعدی، ورق برگشت و دست مدیری در قهوه تلخ رو شد.
مجموعه «قهوه تلخ» رونوشتی ضعیف و تکراری از مجموعه «شب های برره» بود که در زمان پخش خود از تلویزیون مخاطبان بسیاری را جذب کرده بود. این سریال که ماجراهای آن در شهری خیالی می گذشت قصد داشت تلویحا به نقد جامعه بپردازد و البته در این میان گاهی اغراق به حدی زیاد می شد که لودگی جای آن را می گرفت.
این اتفاق در «قهوه تلخ» نیز افتاده است، با این تفاوت که در «شب های برره» جامعه مردمی مورد نقد بود اما در «قهوه تلخ» حاکمان بخشی تاریخی که معلوم نیست چه دوره ای است، نقد می شوند. البته این نقد معلوم نیست که سر به کجا می برد و از کجا سر بر می آورد. چون آدم های قهوه تلخ هرکدام هر کاری دوست دارند انجام می دهند و هرچه دوست دارند بر زبان می آورند تا مخاطب را پای اثرشان نگه دارند.
شخصیت های قهوه تلخ از جهانگیر خان دولو تا بانوی اول دربار و نوچه هایی که دارند، هر کدام به سهم خود دریچه ای از بی ادبی و لغات من درآوری به روی مخاطب باز می کنند تا او را بخندانند و استفاده از برخی لغات دو پهلو و گنگ نیز چاشنی این اثر است.
همچنین علی رغم تلاشی که مدیری داشته، پس از توزیع سری ششم «قهوه تلخ» بسیاری از مخاطبان این اثر به خاطر طولانی شدن و افت کیفی کار، از ادامه آن صرف نظر کردند و باید دید مدیری مخاطبان باقیمانده خود را برای دیدن ادامه کار با چه برنامه ریزی نگه می دارد.
از نکات قابل توجه دیگر در این مجموعه توجه ویژه مدیری به جایگاه زنان است. علی رغم بازی بسیار زیبای الیکا عبدالرزاقی در نقش بانوی اول دربار، زنان این دربار که مشت و نمونه ای از زنان ایران هستند، همه زن هایی فاقد شعور و ادب و متانت هستند و تنها دغدغه شان آوردن فرزند پسر است و در این میان کاترین، همسر فرنگی پادشاه این دربار، الگویی برای زنان ایرانی قرار می گیرد تا با توجه به نظر او لباس بپوشند، غذا بخورند و حتی یاد بگیرند که از عطر استفاده کنند!
شاید قصد مدیری در تصویر این دربار و حوادثی که در آن می گذرد، نشان دادن بی لیاقتی برخی پادشاهان ایرانی بوده است که مثلا پادشاه در ازای علاقه به قطاب بخشی از سرزمین خود را به باد می دهد و یا اطرافیان او فقط به فکر چاپلوسی و به دست آوردن منافع خود هستند. شاید این داستان که البته نسخه اصل تر آن در شب های برره خرج شد، قصد دارد برخی موارد را که در تاریخ بوده است، نقد کند، اما چه بهایی در قبال این نقد پرداخت می شود؟
آیا همه مخاطبان این اثر فقط آن را از وجهه تاریخ نگاه می کنند و یا جذب سایر بخش های سریال نیز می شوند؟ آیا مخاطبان نوجوان این اثر بیشتر به موقعیت های طنز که پر از لودگی و الفاظ زشت است، بیشتر توجه دارند یا آنچه که مدیری قصد دارد در لابلای دیالوگ های غیر مستقیم آنها را به مخاطب برساند؟
چرا در سریال مهران مدیری شخصیت های مثبت اثر که قرار است تاثیر این هجویات را کم کنند، وجود ندارند و مخاطب فقط باید از طریق زل زدن های سیامک انصاری به دوربین متوجه این امر شود؟
علی رغم این که در مجموعه «قهوه تلخ» به برخی از رویدادها و حوادث تاریخی و یا بلاهت پادشاه و اطرافیان آن به خوبی پرداخته شد، این مجموعه با الگوگیری از «شب های برره» ساخته شده و مدیری تلاش کرده است این بار رنگ و لعاب بیشتری به کار ببخشد و با استفاده از دکورهای عظیم و چشمگیر مخاطبان خود را خارج از تلویزیون حفظ کند.