درباره جورج کلونی‌

جورج کلونی از آن دسته بازیگرانی است که هم ظاهر مناسب و جذابی برای تماشاگران عام سینما دارد و هم هنر کافی و لازم را برای کارش. نام او را بارها در صدر فهرست خوش‌تیپ‌ترین و جذاب‌ترین بازیگران سینما دیده‌ایم و جایزه اسکاری که سال قبل گرفت، نشان داد که اصول کاری‌اش را بسیار خوب درک می‌کند و یکی از بهترین بازیگران حال حاضر سینمای جهان است.

کلونی در فیلم‌هایش مورد توجه کارشناسان و مردم عادی است. به این دلیل که نگاهی به کارنامه او نشان می‌دهد که فیلم‌های عامه‌پسند و روشنفکرانه را با هم دارد. از طرفی می‌رود تا در فیلم پرفروش برادران کوئن «ای برادر تو کجایی» بازی می‌کند و از سوی دیگر می‌پذیرد در فیلم سیاسی و جدی «سیریانا» بازی کند. به عنوان تهیه‌کننده اجرایی با استیون سودربرگ همکاری می‌کند و از فیلم‌های نوآورانه و نوجویانه‌ای مثل «ژاکت» پشتیبانی می‌کند و در عین حال مثل آنتونیو باندراس یا دیوید بکام هم می‌رود به عنوان مدل اسپانسر عینک‌های آفتابی هم ایفای نقش می‌کند. این‌ها همه نشان از روحیه خوب جورج کلونی در کارش دارد.

او به خوبی می‌داند که برای ماندگاری در سینما باید وجوه مختلف را در کار رعایت کرد. الان که کلونی یکی از ثروتمندترین بازیگران سینمای آمریکا است، نحوه عملکردش نشان از هوش او در همه دوره‌ها و همه حالات دارد. مثلا همکاری او با کارگردانان سرشناس و صاحب‌سبک مثل استیون سودربرگ، برادران کوئن و... او را به جایگاهی رسانده که این اعتماد به نفس را پیدا می‌کند تا پشت دوربین کارگردانی قرار گیرد و ابتدا یکی از عجیب‌ترین فیلمنامه‌های چارلی کافمن را با نام «اعترافات یک ذهن خطرناک» جلوی دوربین ببرد. یعنی فیلمنامه‌ای که کمتر کارگردانی حاضر است و می‌تواند جرات ساخت آن را داشته باشد چون چارلی کافمن از آن دسته فیلمنامه‌نویسانی است که اولا بسیار کم می‌نویسد و ثانیا نحوه نگارش متون او با فیلمنامه‌های دیگران بسیار متفاوت است.

فضاهای عجیب و غریب و شخصیت‌های پیچیده، همراه با وقایع شگفت‌آور جزو ویژگی‌های اصلی همه آثار چارلی کافمن است که به تصویر کشیدن آنها از عهده هر کارگردانی برنمی‌آید و انصافا در میان فیلم‌هایی که براساس فیلمنامه‌های کافمن ساخته شده‌اند «اعترافات یک ذهن خطرناک» یکی از بهترین‌هاست و کمتر کسی فکر می‌کند کارگردان تازه‌کار و بی‌تجربه‌ای آن را ساخته باشد. نکته مهمی که با همین فیلم می‌توانیم به آن بپردازیم این است که کلونی علاوه بر کارگردانی خوب این اثر در آن بازی هم کرده است.

این اتفاق نشان می‌دهد که او برخلاف بازیگر/ کارگردانی مثل شان پن عاشق بازیگری در آثارش نیز هست. شان پن در فیلم‌هایی که ساخته کمتر بازی کرده و توان خودش را روی کنترل دکوپاژ و میزانسن گذاشته است، اما جورج کلونی نه تنها فیلمنامه عجیبی مثل «اعترافات یک ذهن خطرناک» را دست می‌گیرد که بسازد، بلکه در آن بازی هم می‌کند.

این الگو را قبلا بازیگر/ کارگردانانی مثل اورسن ولز، لارنس الیویه و چارلی چاپلین بنیان نهاده‌اند و در آن به اوج شکوفایی در هنر رسیدند. دومین فیلمی هم که جورج کلونی کارگردانی کرد «شب ‌بخیر و موفق باشید» شباهت‌های بسیاری به کار اولش داشت. از این حیث که کاری بسیار متفاوت بود و نشانه‌های نوجویانه و جاه‌طلبانه‌ای در آن دیده می‌شد. مثلا برای کارگردانی با یک فیلم، ساخت فیلم دوم براساس زندگی و شخصیت یکی از مهم‌ترین و اثرگذارترین آدم‌ها در سیستم کثیف سانسور آمریکا، اقدام سترگی به حساب می‌آید.

کلونی اما با اطمینان خاطر و اعتماد به نفس، همان ابتدا اعلام کرد که اولا فیلمش را براساس فیلم‌های واقعی به‌جا مانده از سناتور جوزف مک‌کارتی می‌سازد و ثانیا برای باورپذیری و نیز وفاداری به اصل واقعیت، فیلمبرداری به شیوه سیاه و سفید خواهد بود. این تصمیم‌ها همه نشانگر هوش و بی‌پروایی این کارگردان است که اگر به طور تمام‌وقت به کارگردانی مشغول بود، الان چیزی بود در حد بزرگترین فیلمسازان هالیوود. در «شب‌ بخیر و موفق باشید» خودش نقشی مکمل را ایفا کرد که به خاطر آن جایزه اسکار هم گرفت. اما برای همین فیلم کاندیدای دریافت جایزه بهترین کارگردانی هم بود که قافیه را به مارتین اسکورسیزی باخت و جالب است که او در آن سال از معدود بازیگرانی بود که در یک دوره هم کاندیدای دریافت جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل بود و هم نقش اصلی.
جورج کلونی بازیگری فرهیخته است و فیلم‌هایش به خوبی نشانگر این واقعیت هستند. یعنی علاوه بر این که از نظر توانایی در ایفای نقش یکی از بهترین‌های حال حاضر دنیاست، در نحوه زندگی و رفتار اجتماعی‌اش نیز از دسته هنرمندان انسانگرا و نوع‌دوست است. همچون براد پیت در اغلب برنامه‌های خیریه شرکت می‌کند و مثل رابرت ردفورد یکی از معترضان به سیاست‌های جنون‌آمیز جورج بوش است. بازی او در فیلم «سیریانا» حساسیت‌های زیادی برانگیخت، بویژه با توجه به این که تهیه‌کننده اجرایی فیلم نیز خودش بود و سهم مهمی در تولید این فیلم داشت.

همچنین در «شب ‌‌بخیر و موفق باشید» در دیدگاهی بسیار معترض و افشاگرانه، نقش یک سناتور جمهوری‌خواه را در فراری دادن بسیاری از هنرمندان بررسی کرد و مهمتر از همه فیلم‌هایی که تاکنون درباره مک‌کارتی ساخته شده، پته این موجود منحوس قرن بیستم آمریکا را روی آب ریخت.

حالا این شخصیت روشنفکر و متعهد را که شرح دادیم، مقایسه کنید با کسی که در فیلم «دارودسته دوازده نفره اوشن» در کنار ستاره‌های سینمای تجاری هالیوود همبازی می‌شود یا شخصیت شوخ‌ و شنگ او را در فیلم «ای برادر تو کجایی» به یاد آورید یا آن تیپی که در «طلاق به سبک آمریکایی» ارائه می‌کند. البته فراموش نکنید که کارگردان تمام این فیلم‌هایی که اسم بردیم هم آدم‌های بزرگی هستند اما در کارنامه هر کارگردان بزرگی هم فیلم‌های ضعیفی وجود دارد که کلونی ایفاگر تعدادی از آنهاست. یکی از جدیدترین فیلم‌های دیده شده و تحسین شده از کلونی که به خاطر آن کاندیدای دریافت جایزه اسکار هم بود «مایکل کلایتن» است که کلونی در آن ایفاگر نقش وکیلی است با شخصیت منحصر به‌فردی که تاکنون نمونه‌اش را در کارنامه کلونی کمتر دیده بودیم. این ویژگی درباره کلونی مصداق دارد، درست برخلاف بسیاری از بازیگران نام‌آشنای سینمای آمریکا. کلونی حتی زمانی که در فیلم‌های ضعیف هم بازی می‌کند، استانداردهای خاص خود را رعایت می‌کند و کمتر کسی فیلمی را به خاطر دارد که کلونی در آن بازی ضعیفی از خود به نمایش گذاشته باشد.

این موقعیت مهم در بطن سینمای تجاری آمریکا از آن‌رو اهمیت دارد که بازیگرانی با آراستگی و جذابیت کلونی، به راحتی اسیر وسوسه‌های سینمای عامه‌پسند می‌شوند و راهی را می‌روند که نهایتش شهرت زیاد است اما دلیل این شهرت زیاد به بازیگری آنها ربطی ندارد. مثلا تام کروز نمونه مشهور چنین ستاره‌هایی است. او تاکنون نه تنها برنده اسکار نشده، بلکه در کمتر فیلمی بازی درخشانی از او را به یاد داریم و اگر کارگردانانی مثل اسپیلبرگ یا مایکل مان یا کامرون کرو از او در چند فیلم معدود بازی متفاوتی نمی‌گرفتند، معلوم نبود کسی آیا او را به عنوان بازیگر به رسمیت می‌شناخت یا نه. اما جورج کلونی با هوش و دانایی سرشارش، شهرت خود را آگاهانه در چند حوزه تقسیم کرده است؛ علاوه بر بازیگری، او اینک کارگردانی تواناست و نیز به عنوان تهیه‌کننده‌ای اجرایی مدافع جریانی پیشرو و مترقی در سینما به شمار می‌آید.

 از این‌ها گذشته، فعالیت‌های انسان‌دوستانه او در کمک به بیماران، یا مردمان بی‌بضاعت از کلونی چهره‌ای محبوب میان مردم ساخته که اولا هنر خود را خیلی خوب می‌شناسد و آن را پیاده می‌کند و ثانیا در هیات یک انسان، ارزش‌های متعالی را فراموش نکرده است.